Dood en leven in Rwanda
De geur van dood, verderf en honderd duizenden vluchtelingen is hier nog maar nauwelijks weg. In de heuvels waar ik nu zit, kwamen in 1994, net na de genocide, honderdduizenden vluchtelingen langs. Na maanden in Congolese vluchtelingenkampen geweest te zijn, kwamen de mensen weer terug. Uitgeput en verhongerd, op zoek naar overlevende familieleden. Heel veel kinderen vonden hun ouders nooit meer. Sommigen wisten al dat ze niemand gingen vinden, want ze hadden de slachting van hun ouders zelf meegemaakt.
De genocide is een horrorverhaal die in ’94 plots uitbarstte, maar die een lange voorgeschiedenis had. De Belgische kolonisator vond dat de langere Tutsi’s superieur waren aan de meer gedrongen Hutu’s. De Tutsi’s kregen daarom alle goede banen en de Belgen gingen lichaam en hoofd opmeten om de ‘raciale identiteit’ te bepalen. Hoewel velen een gemengde achtergrond hadden werd iedereen ingedeeld bij één ras, dat werd vermeld op het verplichte identiteitsbewijs. Geleidelijk onstond er steeds meer spanning tussen de grote groep laag geschoolde Hutu’s en de veel kleinere Tutsi-groep, die in het begin wel bijna alle macht naar zich toe trok. Een latere omwenteling van de macht zorgde niet voor evenwicht. De spanning duurde voort en mondde in 1994 dus uit in een enorme genocide. In een paar maanden tijd werden 800.000 mensen afgeslacht en werden tienduizenden vrouwen bruut verkracht.
Welke beest zit er in de Rwandese mens, vraag je je toch een beetje af. Anno 2010 merk je daar helemaal niets van. Mensen zijn massaal vriendelijk, relaxed en rustig. Iedereen sjouwt en werkt en er lijkt een grote toegewijdheid aan het bouwen van een nieuw Rwanda. Officieel is niemand meer Hutu of Tutsi. Iedereen is Rwandees en zo lijken mensen het ook echt te voelen. De rassenhaat lijkt helemaal weg, al is het maar omdat er simpelweg geen twee rassen meer zijn. Individuele woede op moordenaars van toen, bestaat absoluut nog wel en nog steeds vinden er individuele afrekeningen plaats. De collectieve boosheid tegen ‘het andere ras’ is echter echt weg.
Rwandezen van vandaag zijn erg bezig met de toekomst. Overal zie je groei en ontwikkeling. Iedereen werkt en investeert. Ook de overheid doet hard mee. Zij voert een progressief beleid: alle kinderen moeten tegenwoordig naar de basisschool, de helft van alle kamerleden is vrouw, men voert een actief milieubeleid (zo zijn plastic zakken voor boodschappen zelfs helemaal verboden) en wordt ook een actief familieplanning beleid gevoerd. Rwanda groeit dan ook al een aantal jaren keihard, met groeicijfers tegen de 10% per jaar. Veel belangrijker is dat mensen, ondanks het enorme leed, zich weer verheffen en actief zijn. Rwandezen rouwen op gezette momenten heel actief, maar je ervaart hier vooral een sfeer van werk, discipline, klantvriendelijkheid, maar ook die van rust, relaxedheid en plezier. Kortom, ik ben heel positief. M.i. gaat dit land een mooie toekomst tegemoet.
Projecten
Morgen starten we met het filmen van ‘women on drums’ in de universiteitsstad Butare. Interessant, nu we net terug zijn uit de heuvels, waar we een film maakten over het werk van een dame uit Eersel. Zij startte, net na de genocide met de ontwikkeling van een groot weeshuisprogramma. De aankomst alleen al was een genot: tientallen kindertjes, veelal gehesen in restant carnavalsstoffen uit Nederland, zongen de longen uit hun lijfzagen. Daarna gegil en plezier en eindeloze handjes om te schudden. Heel aandoenlijk en vooral ook heel erg fijn dat al deze weeskinderen toch een warm ‘thuis’ hebben. De grote weeskinderen leven tegenwoordig veelal zelfstandig in kleine families, die geleid worden door het oudste weeskind. De weeskinderengezinnen worden gekoppeld aan weduwen, die daar ook weer een nieuw doel mee in hun leven krijgen. Mede grondlegger van veel van dit werk is Ria van de Ven. Vroeger huisvrouw in Nederland, maar hier een soort koningin-moeder, die met haar super moederhart heel erg betrokken is bij Rwanda. Mooi om te zien, hoe één huisvrouw uit Brabant hier zoveel verschil maakt.
Reacties
Reacties
Ik lees elke keer weer vol ontroering je verhaal. Ik wens je nog heel mooie momenten daar en tot over een aantal weken.
Simone
Met jouw verhalen klinkt Afrika als het beloofde continent. Goed om ook eens positieve geluiden te horen!!! Dat we nog veel meer positieve geluiden te horen en straks ook te zien krijgen.
Geniet ervan daar!
Marcel, indrukwekkend om te lezen, je verhalen zijn erg beeldend. Fijn dat er na zoveel ellende in een land zoveel positiviteit opgestaan is.
Leon, ben erg benieuwd hoe je het ervaart om daar te zijn, ga graag met je in gesprek over overeenkomsten en verschillen tussen mijn geliefde Aboriginals en de Afrikanen die jullie ontmoeten!
Groeten aan jullie team en een big hug voor Leon,
Wilma
Dag Marcel,
Ben helemaal niet thuis op internet e.d. maar ik lees met zeer veel interesse je verhalen. Met waardering ook. Ik hoop dat je echt slaagt met je missie en zie met belangstelling uit naar de reportages in Omroep Brabant. Mooi is het om zo Brabantse mensen in beeld te brengen, en wij hier in beeld te krijgen. Dat geeft de burger moed, om ook hier in Nederland blij te zijn met ‘’het verrassend goede’’ wat hier ook te beleven valt, en waar Saskia met haar club weer van alles aan doet!
Heel veel succes. Ik wens jou en je gezellen van harte toe VREDE EN ALLE GOEDS.
Harrie van den Bosch
Hoi Marcel:
Schitterend om te lezen dat in zo een land wat zoveel ellende gekend heeft er toch nog positive dingen gebeuren, en dat de toekomst er waarschijnlijk een stuk positiever zal uitzien.
Hopelijk kunnen jullie dit opbouwend beeld van Rwanda
nog meer ervaren. en we wachten met spanning jullie verhalen af
Groetjes en veel geluk ook voor je medereizgenoten
Met grote belangstelling jullie avonturen gelezen; Leon , wat maak je toch alles mee in deze wereld !!
Fijn dat het nog steeds goed gaat met jullie als team en geniet van de prachtige mensen en de natuur die je ontmoet. Ik denk dat het enorm inspireert om jullie missie tot een goed einde te brengen. Dikke kus van Mam voor Leon. Joyce
Ha Marcel,
Je kent me niet maar ik kreeg deze site door van mijn broer Jack die je als het goed is wel kent. Ik ben voor mijn werk veel in Afrika, o.a. Rwanda, en kan je een erg interessant boek aanbevelen; A Thousand Hills van Stephen Kinzer. Ik heb mijn exemplaar op het vliegveld van Kigali gekocht, op aanraden van mijn business partners daar. Het geeft een erg pakkend beeld van de aanloop tot de genocide en Paul Kagame in het bijzonder. Ook de interactie met de omringende landen komt goed uit de verf en last but not least het verschrikkelijke tekortschieten van de UN (Kofi Annan) en het westen in het algemeen.
Veel succes daar.
Groet,
Bart
Beste allemaal,
het blijft bijzonder om jullie te kunnen volgen.
Hartelijke groet voor jullie allen en een beetje veel extra voor Leon
Jacques en Therese Vriens
Ik schrik wel een beetje van het positieve beeld dat jullie schetsen. Tijdens een studiereis in 2008 kreeg ik ook een heel andere kant van Rwanda te zien. De plannen en vooruitgang zijn er, zeker, en zien er goed uit. Hoofdstad Kigali weerspiegelt dat optimisme. Maar even buiten de enige geasfalteerde weg leeft meer dan 80% van de bevolking nog steeds in grote armoede op het land en is er voor de meeste kinderen nog steeds geen onderwijs mogelijk. Er worden scholen gebouwd die schrijnend leegstaan omdat er tekort is aan leraren en er geen geld is voor materiaal. We hebben meerdere dorpen bezocht, waar kinderen en hun ouders elke westerling aanklampen voor schoolgeld en schoeisel.
Het feit dat er geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen Hutu's en Tutsi's neemt niet weg dat voor veel slachtoffers er nog steeds een dreiging hangt, en angst om daders aan te geven. De grassroot courts zijn maar ten dele effectief, omdat in gemeenschappen waar maar enkele overlevenden zijn, de angst groot is uit te spreken wat de meerderheid van de gemeenschap (of leden daarvan) op hun geweten hebben. Bovendien is het daderaantal dusdanig groot, dat het nog vele jaren zal duren voor het proces afgerond is.
Om nog niet te spreken van de grote breinen achter de genocide, waarvan een substantieel deel al sinds de genocide hoog en droog in Frankrijk en Belgie verblijft en de aanklachten hiertegen slechts mondjesmaat de laatste jaren zijn ingezet.
Kortom, er is nog heel veel aan de hand en dat is wel degelijk ook voel- en merkbaar, zeker in de gemeenschappen buiten Kigali. Ik hoop dat er naast het belichten van de vooruitgang die Rwanda wel degelijk boekt, er ook voor de schaduwzijde aandacht is in jullie programma. Anders heeft het Westen wellicht een reden om opnieuw de andere kant op te kijken.
Ik wens jullie het allerbeste op jullie reis en kijk vol ongeduld uit naar de uitzendingen!
Hoi Danielle,
Lees nu pas, na terugkomst jouw bericht. Dank voor je relativerende bericht. Wij zijn natuurlijk ook maar een dag of 10 in Rwanda geweest. Ik geloof wel degelijk in het optimisme zoals wij dat anno 2010 waarnamen, maar ongetwijfeld is het waar dat het nog lang niet allemaal rozegeur en maneschijn is.
Als laatste: volgens mij ken ik je niet, dus: wat is je achternaam en hoe ontving je mijn reislog?
Groet, Marcel Schreurs
Hoi Marcel,
Ik ben bij je reislog terecht gekomen via Leon. Heb met hem wel eens interviews gedaan en hoorde van deze reis die jullie gingen maken. Inmiddels als weer een tijdje terug, maar had jullie log helaas niet heel trouw gevolgd... wel heel nieuwsgierig naar de uitkomst ervan!
Overigens geloof ook ik met overtuiging in dat optimisme. Het een vlakt het ander niet uit.
Hartelijke groet,
Danielle
Reageer
Laat een reactie achter!
- {{ error }}